Je draait aan een knopje en ineens wordt het licht zachter. Sfeervol, rustiger, romantischer misschien. Dat is het werk van een dimmer – een slimme schakelaar waarmee je de hoeveelheid licht kunt regelen.
Maar hoe werkt een dimmer eigenlijk? Waarom doet hij soms raar met LED-lampen? En wat kun je doen als het licht knippert of zoemt?
In dit artikel leg ik stap voor stap uit hoe een dimmer werkt, welke types er zijn, en waarom niet alle lampen ermee overweg kunnen.
Inhoudsopgave
Wat is een dimmer?
Een dimmer is een apparaatje dat de hoeveelheid stroom die naar een lamp gaat regelt. Daardoor wordt het licht feller of juist zachter.
Je vindt dimmers vaak:
-
Als draaiknop op de muur
-
Als schuifje op een snoer
-
In slimme lampen (via app of spraak)
Met een dimmer kun je dus de lichtsterkte aanpassen – in plaats van gewoon aan of uit.
Hoe werkt een dimmer technisch?
Moderne dimmers “knippen” heel snel de stroom, en wel op precies het juiste moment in de stroomgolf. Dat heet fase-afsnijding (jawel, even technisch – maar ik hou het simpel).
Stroom uit je stopcontact is wisselstroom (AC), met een golfvorm. Wat doet de dimmer?
Fase-afsnijding:
-
De dimmer snijdt een deel van die golf af
-
Hoe groter het afgesneden stuk, hoe minder energie de lamp krijgt
-
Minder energie = minder fel licht
Er zijn twee soorten fase-afsnijding:
| Type | Werkt met… | Omschrijving |
|---|---|---|
| Leading edge (vanaf begin afgekapt) | Gloeilampen, sommige halogeen | Oudere, goedkopere dimmers |
| Trailing edge (vanaf einde afgekapt) | LED-lampen, moderne dimmers | Stil, nauwkeurig, zuinig |
💡 Simpel gezegd: hoe meer stroom de dimmer doorlaat, hoe feller het licht. En andersom.
Waarom knippert het licht soms?
Knipperend licht = onverenigbare dimmer + lamp. Vooral bij LED’s komt dit vaak voor.
Mogelijke oorzaken:
| Oorzaak | Uitleg | Oplossing |
|---|---|---|
| ❌ Verkeerde dimmer | Niet geschikt voor LED | Gebruik een LED-dimmer |
| ⚡ Minimale belasting niet gehaald | De dimmer heeft een minimaal vermogen nodig | Combineer met andere lamp of gebruik juiste dimmer |
| 🔁 Slechte combinatie lamp + driver | Driver in LED-lamp is gevoelig | Andere lamp proberen |
| 🔊 Zoemend geluid | Slechte spoelen of interferentie | Trailing-edge dimmer gebruiken |
💡 Oudere dimmers zijn vaak gemaakt voor gloeilampen, die constant stroom nodig hebben. LED’s zijn gevoeliger.
Hoe los je knipperend licht op?
✅ Checklist:
-
Heb je een LED-lamp?
Gebruik dan een LED-geschikte dimmer -
Staat het merk lamp op de compatibiliteitslijst van de dimmer?
Zo niet: probeer een andere combinatie -
Is het totale wattage te laag?
Veel dimmers werken pas goed vanaf 20–40 watt. Voeg eventueel een tweede lamp toe. -
Gebruik je een dimbare LED-lamp?
Let op het icoontje op de verpakking. Niet elke LED is dimbaar. -
Probeer een trailing-edge dimmer
Die zijn stiller, stabieler en beter geschikt voor LED.
Veelgestelde vragen
🔹 Kan ik elke lamp dimmen?
Nee. Alleen lampen die als “dimbaar” zijn gemarkeerd. Bij LED’s moet dat specifiek aangegeven zijn.
🔹 Is een slimme lamp hetzelfde als een dimbare lamp?
Niet per se. Slimme lampen kun je via app dimmen, maar vaak niet met een gewone draaiknop.
🔹 Waarom zoemt mijn dimmer?
Dat is meestal een ouder model of een overbelasting. Trailing-edge dimmers zijn stiller.
🔹 Is het zuiniger om een lamp te dimmen?
Ja! Minder stroom = minder verbruik. Vooral bij gloeilampen. Bij LED’s is het verschil kleiner, maar nog steeds aanwezig.
Samengevat
-
Een dimmer regelt de stroom → bepaalt hoe fel je lamp brandt
-
Oudere dimmers werken goed met gloeilampen, minder met LED
-
Moderne trailing-edge dimmers zijn beter voor LED-verlichting
-
Knipperen? Check of je lamp én dimmer goed bij elkaar passen
Een goede dimmer maakt van fel licht zacht licht – maar alleen als je de juiste combinatie hebt.