Kalk in je waterkoker? Witte aanslag op de douchewand? Dat komt door hard water – water met veel kalk (calcium en magnesium). Een waterontharder zorgt ervoor dat dit kalk uit je water wordt gehaald, waardoor je leidingen, apparaten én huid veel langer meegaan.
Maar hoe werkt dat precies, zo’n apparaat? In dit artikel leg ik je stap voor stap uit hoe een waterontharder werkt, wat de voordelen zijn, welke soorten er zijn, en waar je op moet letten als je er zelf een wilt gebruiken.
Inhoudsopgave
Wat is ‘hard water’?
Hard water is water met een relatief hoog gehalte aan calcium (Ca²⁺) en magnesium (Mg²⁺). Dit zijn op zich onschadelijke mineralen, maar ze veroorzaken:
-
Kalkaanslag in apparaten (waterkoker, koffiezetter, wasmachine)
-
Verminderde werking van zeep en shampoo
-
Droge huid en dof haar
-
Minder efficiënte verwarmingselementen (meer energieverbruik)
De hardheid van water wordt gemeten in dH (Duitse hardheidsgraad):
-
0–4 dH = zeer zacht
-
4–8 dH = zacht
-
8–12 dH = gemiddeld
-
12 dH = hard tot zeer hard
Hoe werkt een waterontharder?
De meest gebruikte soort is een ionenwisselaar. Klinkt ingewikkeld, maar het idee is simpel: het apparaat vervangt calcium- en magnesiumionen (kalk) door natriumionen (zout).
Stap voor stap:
-
Water stroomt door een cilinder gevuld met harskorrels
-
Deze hars is geladen met natriumionen
-
-
Calcium en magnesium in het water hechten zich aan de hars
-
Tegelijk laat de hars natrium los → dit zit nu in je water
-
-
Het water dat eruit komt is onthard
-
Geen kalk meer → minder aanslag en zachter water
-
-
Na verloop van tijd raakt de hars verzadigd
-
Dan moet hij gespoeld worden met een zoutoplossing
-
Dat zout spoelt de kalk weg → de hars is weer klaar voor gebruik
-
Deze regeneratie gebeurt meestal automatisch, ‘s nachts.
Waarom zit er zout in een waterontharder?
Het zout (regeneratiezout) wordt gebruikt om de hars te reinigen. Het komt niet rechtstreeks in je drinkwater terecht.
Het zorgt er alleen voor dat de hars opnieuw natriumionen krijgt en dus weer kalk kan blijven opvangen.
Soorten waterontharders
| Type | Werking | Voor- en nadelen |
|---|---|---|
| Ionische ontharder | Met zout en hars | Meest effectief, geschikt voor hele huis |
| Elektronisch/magnetisch | Verstoort kalkkristallen | Geen onderhoud, maar minder bewezen effectief |
| Mechanisch (CO₂-injectie) | Injecteert koolzuur | Duur, complexer systeem, milieuvriendelijker |
De meeste mensen kiezen voor een ionenwisselaar: betrouwbaar, effectief en redelijk betaalbaar op de lange termijn.
✅ Voordelen van een waterontharder
-
Geen kalkaanslag meer in waterkoker, douche of kraan
-
Apparaten gaan langer mee
-
Minder schoonmaakwerk
-
Zacht water = zachter voor huid en haar
-
Minder zeep, wasmiddel en shampoo nodig
-
Lagere energiekosten (door efficiëntere verwarming)
❌ Nadelen (of aandachtspunten)
-
Zout bijvullen is nodig (elke paar weken of maanden)
-
Aanschafkosten: vanaf €800 tot €2000, exclusief installatie
-
Maakt het water iets zouter (maar nog steeds veilig om te drinken)
-
Niet iedereen heeft het nodig (bij zacht water is het minder zinvol)
💡 Je kunt de hardheid van jouw kraanwater opzoeken via websites zoals www.vitens.nl of www.drinkwaterkaart.nl.
Wat zit er in een waterontharderset?
-
Een harscilinder (het hart van de ontharder)
-
Een zoutreservoir voor het regeneratiezout
-
Een bedieningspaneel (soms digitaal)
-
Leidingen en koppelingen voor aansluiting op je waterleiding
-
Soms: een bypass-klep om de ontharder tijdelijk uit te schakelen
Samenvatting
-
Hard water bevat calcium en magnesium → dit veroorzaakt kalk
-
Een waterontharder haalt deze kalk eruit via ionenwisseling
-
Harskorrels in het apparaat ruilen kalk voor natrium
-
Het resultaat: zacht water zonder kalkaanslag
-
Regelmatig regenereren met zout houdt het systeem actief
-
Voordelen: minder schoonmaken, zachtere huid, langere levensduur apparaten
Wil je weten of jouw water ‘hard’ is, of welke ontharder bij jouw woning past? Laat het me weten – dan help ik je een goede keuze maken!